Wat is overgewicht?

Er wordt van overgewicht gesproken wanneer er een teveel aan lichaamsvet is. Volgens de WHO (World Health Organisation) spreek je van overgewicht bij ‘abnormale of buitensporige opeenhopingen van vet die de gezondheid kunnen beïnvloeden’. Daarin worden twee categorieën aangehouden: matig en ernstig (obesitas). Volgens informatie over Volksgezondheid en Zorg had in 2023 12,7% van de kinderen tussen de 4-17 jaar overgewicht. Wanneer we naar de volwassenen kijken in 2023 zit dit getal zelfs op 50%(!).

Gevolgen van overgewicht op de gezondheid van kinderen

Kinderen met overgewicht of obesitas hebben vaker last van psychosociale problemen dan kinderen met een gezond gewicht. Bijvoorbeeld eetstoornissen en laag zelfvertrouwen. Wanneer de BMI toeneemt, neemt hiermee de kans op psychosociale problemen ook toe (Gibson et al. 2017). Daarnaast hangt obesitas, vooral voor meisjes, ook samen met depressies. Hierbij is niet duidelijk of de obesitas een oorzaak of gevolg is van de angst stoornissen of depressie.

Hoe komt het dat kinderen overgewicht hebben?

Er zijn verschillende oorzaken waardoor een kind overgewicht kan hebben. Hieronder staan er een paar op een rijtje.

• te weinig beweging of sporten
• te veel zitten
• te veel (ongezonde) voeding binnenkrijgen
• onprettige emoties
• (erfelijke) aanleg
• ongezonde gewoonten zoals frisdrank, snoep of snacks
• ziekte

Wat kan je doen tegen overgewicht bij kinderen?

Gelukkig zijn er ook een hele hoop dingen waar jij en/of je kind zelf invloed op hebben om een gezond gewicht te behouden of te krijgen.

• Bewegen en sporten. Daarbij is het fijn als je kind plezier heeft en jullie daarin samen op zoek gaan naar vormen die jouw kind leuk vindt. Een teamsport, buiten spelen en hutten bouwen, buiten games zoals Pokémon Go. Kinderen volgen voorbeeld op, dus je kunt zelf hierin de lead nemen door bewegen en sporten prioriteit en leuk te maken.
• Van zitten naar staan en lopen. Welke momenten waarop je zit kun je vervangen en afwisselen door staan en lopen? Na school een kort blokje om, net voor het slapen gaan even 10 minuutjes buiten wandelen samen. Of zelfs ieder half uur 1 minuut jumping jacks doet al heel erg veel voor je lichaam.
• Gezonde voeding. Voeding heeft heel veel invloed op de gezondheid en het vetpercentage van een lichaam. Weet je niet waar je moet beginnen? Maximaal 3 maaltijden op een dag met daarin in iedere maaltijd een gelijke verdeling van gezonde vetten, eiwitten en groentes is een geweldig begin. 500 gram groente op een dag zorgt bijvoorbeeld al voor een heel gevuld gevoel, wat zorgt voor minder snacken. Hetzelfde geldt voor voldoende eiwitten, ongeveer 1 gram eiwit per kilogram lichaamsgewicht aanhouden. Daarnaast kun je voeding aanvullen met supplementen waar nodig.
• Ruimte voor emotie. Wanneer emoties ruimte krijgen en er mogen zijn worden ze vanzelf zachter en milder. Dan lijkt het minder groot. Heb je het idee dat je kind ongelukkig is, probeer momentjes samen te praten (wandelend is helemaal fijn, ook voor de hersenen). Of kies ervoor om vragenkaartjes op tafel te zetten en er af en toe een te pakken en die samen te beantwoorden. Dit creëert verbinding en daarmee automatisch meer ruimte voor emoties.
• Gezonde gewoontes belangrijk maken. Kijk eens naar de gewoonten en patronen in je dagelijkse leven. Eet je ieder weekend pizza en frisdrank? Of altijd na school wat lekkers? Dit zijn allemaal momenten waarop je ongezonde voeding binnenkrijgt. Door die routines te breken en te vervangen door gezondere alternatieven creëer je steeds gezondere routines voor jezelf en je kind(eren).

Overgewicht is voor een heel groot deel beïnvloedbaar door je leefstijl en dat van je kind. Voor zover mogelijk is het heel prettig voor je kind om er ontspannen in te staan, ook als je je zorgen maakt over het gewicht. Wanneer er te veel druk op komt, kan dit averechts werken en een extra mentale belasting veroorzaken.

Dit kan je verhelpen door je kind zelfbeschikking te geven en zelf de urgentie te laten voelen. Maak samen een plan hoe jullie als gezin gezonder kunnen zijn of dat jullie breinen allemaal nog beter gaan werken. Maak er een ontspannen verhaal van waarbij weinig nadruk ligt op vet, gewicht en afvallen. Leg juist de nadruk op gezondheid, mentale voordelen of plezier hebben samen.